NHỮNG CỐNG HIẾN CỦA V.I. LÊNIN TRONG BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG

Cuối thế kỷ XIX chủ nghĩa tư bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc, giai cấp tư sản phản động toàn diện, chúng bám lấy chủ nghĩa duy tâm chống lại chủ nghĩa Mác.Trong phong trào công nhân xuất hiện chủ nghĩa cơ hội xét lại đội lốt "đổi mới" chủ nghĩa Mác hòng thay thế chủ nghĩa duy vật biện chứng bằng các biến dạng của chủ nghĩa duy tâm, tôn giáo. Ở nước Nga cùng với bọn Men-sê-vích, những người Nga theo chủ nghĩa Makhơ, bọn cơ hội trong Quốc tế-II phủ nhận, xuyên tạc những nội dung cơ bản của triết học Mác, m­ưu toan thay thế phép biện chứng duy vật bằng phép siêu hình, thuật nguỵ biện. Đặc biệt khoa học tự nhiên, nhất là vật lý học đạt được hàng loạt các thành tựu  mới mang tính cách mạng, làm nảy sinh cuộc "khủng hoảng trong vật lý học" do  một nhà vật lý học thiếu thế giới quan và phương pháp luận duy vật biện chứng đã trượt sang chủ nghĩa duy tâm.

 V.I. Lênin đã bám sát những thành tựu khoa học tự nhiên để phát triển triết học,  đứng vững trên lập trường mácxít, kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện cơ hội xét lại, qua đó bảo vệ, bổ sung, phát triển hoàn thiện chủ nghĩa duy vật biện chứng.

Thứ nhất: Chỉ rõ nguyên nhân, tính tất yếu phát triển của triết học Mác trong thời đại mới. Giải quyết đúng đắn, triệt để vấn đề cơ bản của triết học trên lập trường duy vật biện chứng.Trên cơ sở khái quát thành tựu khoa học tự nhiên V.I. Lênin phát triển hoàn thiện học thuyết phản ánh, đưa ra định nghĩa kinh điển về vật chất, làm rõ mối quan hệ vật chất và ý thức, chỉ ra nguyên nhân của cuộc "khủng hoảng trong vật lý học", góp phần  thúc đẩy sự phát triển của khoa học tự nhiên.

Thứ hai: Về phép biện chứng được V.I. Lênin đặc biệt quan tâm nghiên cứu kế thừa "những hạt nhân hợp lý" tư tưởng biện chứng trong triết học Hêghen làm sâu sắc hơn bản chất, đặc điểm của phép biện chứng mác xít, chỉ rõ sự khác nhau căn bản của nó với phép biện chứng duy tâm của Hêghen. Ông đã bổ sung, phát triển hoàn thiện phép biện chứng duy vật, phát triển toàn diện các quy luật, phạm trù và chỉ rõ quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là hạt nhân của phép biện chứng. Không chỉ khái quát lý luận, V.I. Lênin còn vận dụng phép biện chứng vào nghiên cứu xã hội làm cho phép biện chứng trở thành một khoa học chân chính, là vũ khí sắc bén để con người nhận thức và cải tạo thế giới.

Thứ ba: V.I. Lênin vạch rõ con đường biện chứng của nhận thức chân lý- từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn. Ông đặc biệt nhấn mạnh vấn đề thực tiễn, vai trò của  thực tiễn đối với nhận thức và sự phát triển xã hội; chỉ rõ tính khách quan, tính cụ thể, tính tương đối, tuyệt đối của chân lý, mối quan hệ giữa chân lý tương đối và chân lý tuyệt đối; làm sâu sắc nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng về mối liên hệ giữa lý luận và thực tiễn, phát triển hơn nữa lý luận của Mác về sự thống nhất giữa phép biện chứng, lý luận nhận thức và lôgích học.

Những cống hiến của V.I. Lênin về chủ nghĩa duy vật biện chứng có ý nghĩa quan trọng trong phát triển triết học Mác, đánh dấu bước phát triển mới về chất của tư tưởng triết học nhân loại. Những tư tưởng của V.I. Lênin là tiền đề trực tiếp cho việc phát triển chủ nghĩa duy vật biện chứng trong điều kiện mới, mở đường cho khoa học tiếp tục đi sâu nghiên cứu thế giới.

                                                                                                                 L.M