TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG, LÝ LUẬN GÓP PHẦN BẢO ĐẢM ỔN ĐỊNH, HÒA BÌNH ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC

Oanh Trần

Trong những năm qua, chúng ta đã có những nỗ lực lớn trong công tác tư tưởng, lý luận góp phần trực tiếp, quyết định vào công tác xây dựng Đảng ta vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Đa số cán bộ, đảng viên và quần chúng cách mạng vững vàng kiên định về chính trị trước các đợt tiến công liên tục về chính trị, tư tưởng, tâm lý của các thế lực thù địch. Công tác tư tưởng, lý luận đã góp phần quan trọng bảo đảm ổn định, hòa bình để phát triển đất nước. Tuy nhiên, trên mặt trận tư tưởng, lý luận, chúng ta đang còn có những khó khăn và hạn chế nhất định,

Đa số cán bộ đảng viên và quần chúng cách mạng về cơ bản là vững vàng về chính trị - tư tưởng. Song sự vững vàng đó chưa vững chắc vì chưa trải qua thử thách quyết liệt trên mặt trận tư tưởng - lý luận. Khi tiếp xúc với các luận điệu phản động và sai trái phê phán chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đề cao chủ nghĩa tư bản, phê phán CNXH hiện thực, phê phán sự lựa chọn XHCN của đảng ta, nhân dân ta,…  không ít người trong đội ngũ cán bộ, đảng viên chúng ta tự bản thân cũng có phần  phân vân và chưa đủ sức tranh luận, thuyết phục người khác. Yêu cầu ngày nay đối với cán bộ đảng viên trên mặt trận tư tưởng, lý luận phải biết tranh luận, có khả năng phản bác những quan điểm phản động, sai trái, có năng lực thuyết phục làm cho mọi người đồng tình với những quan điểm đúng đắn mà mình tin tưởng và bảo vệ.

Ngày nay, chúng ta đang xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc trong một bối cảnh quốc tế và trong nước phức tạp. Đất nước ta đang bước vào cuộc đọ sức mới với chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động khác. Chúng ta phải chiến đấu để đánh bại chiến lược phản cách mạng đánh vào lòng người của chủ nghĩa đế quốc hòng giành giật chính quần chúng với Đảng ta. Trong khi đó, nền kinh tế nước ta còn nhiều yếu kém; đời sống nhân dân vẫn còn khó khăn; tệ nạn xã hội có chiều hướng phát triển; những giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống Việt Nam đang bị xói mòn…Tình hình đó, không phải không ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, tư tưởng, tâm trạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, ngay cả đội ngũ cán bộ cao cấp.

Trong cuộc đấu tranh ý thức hệ hiện nay, sự xuất hiện của nhiều trào lưu tư tưởng tư sản đang tạo ra một sự phân tâm và những luồng xoáy tư tưởng không thể coi thường. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay đang bị tấn công điên cuồng hàng ngày hàng giờ. Chính vì vậy nên ngày nay, nhiệm vụ cấp bách nhất, quan trọng nhất là phải củng cố vững chắc chính trị, tư tưởng và tổ chức trong hệ thống chính trị; tăng cường mạnh mẽ yếu tố tự giác về chính trị của mỗi cán bộ, đảng viên, biễn mỗi cán bộ, đảng viên, đặc biệt là mỗi cán bộ, đảng viên trên mặt trận tư tưởng, lý luận thành những chiến sĩ tiên phong của Đảng đứng vững trên lập trường quan điểm của giai cấp công nhân chiến đấu cho mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH. Chỉ có như vậy chúng ta mới có đủ sức mạnh để chiến thắng hệ tư tưởng tư sản.

Việc giáo dục chính trị - tư tưởng mà nội dung cốt lõi là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là đường lối, chính sách của Đảng, là phẩm chất đạo đức cách mạng không phải chỉ làm một lần là xong. Việc giáo dục đó phải diễn ra không ngừng, có tính chu kỳ. Nếu như ngày nay, sự phát triển của khoa học và công nghệ đòi hỏi phải đào tạo lại không ngừng ở từng người lao động, thì việc giáo dục chính trị - tư tưởng lại càng phải làm như vậy.

Ngày nay, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh không phải chỉ là khẳng định lại một cách giản đơn những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Xuất phát từ những nguyên lý đó chúng ta nhất thiết phải phát triển chúng cho phù hợp với sự phát triển của thực tiễn mới, phong phú, phát triển lý luận trên cơ sở tổng kết thực tiễn mới; không những có khả năng giải thích một cách thuyết phục các hiện tượng cực kỳ phức tạp dang diễn ra mà còn có khả năng động viên và tổ chức các lực lượng cách mạng đấu tranh để cải tạo đời sống hiện thực theo quy luật của tiến bộ xã hội và văn minh. Không thể giải quyết mọi vấn đề lý luận khoa học trong một thời gian ngắn. Chúng ta chỉ có thể đạt tới những thành tựu lý luận nhất định qua từng thời gian nhất định, và mỗi lần có một bước phát triển trong chất lượng tư duy lý luận đó của Đảng ta thì chúng ta phải truyền bá những thành tựu đó trong ý thức cán bộ, đảng viên và nhân dân. Điều đó làm cho việc giáo dục xây dựng, củng cố hệ tư tưởng trong Đảng và trong xã hội phải diễn ra không ngừng, ít nhiều có tính chu kỳ.

Đi liền với sự phát triển của tư duy lý luận, tư duy chính trị, tư duy đường lối của Đảng cũng diễn ra một quá trình tương tự. Không nên có một cách hiểu siêu hình về đường lối của Đảng như một cái gì nhất thành bất biến. Đường lối có thể bất biến trong phương hướng cơ bản, chung nhất, nhưng với vai trò động viên và tổ chức hành động cách mạng của quần chúng, đường lối bao giờ cũng phải được đổi mới, hoàn thiện không ngừng trên cơ sở tổng kết thực tiễn cả mặt thành công cũng như mặt chưa thành công. Từ Đại hội Đảng lần thứ IV đến nay, qua các kỳ đại hội, đường lối cách mạng XHCN của Đảng ta đã có những sự phát triển, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện. Đường lối đổi mới được đề ra từ Đại hội Đảng lần thứ VI đến đại hội lần thứ XI cũng có một bước phát triển nhất định. Và, chúng ta tin rằng đến những đại hội tiếp theo, đường lối sẽ càng hoàn thiện hơn. Nếu coi mỗi lần đại hội như một cái mốc trong tiến trình đổi mới tư duy chính trị thì việc giáo dục đường lối cho cán bộ, đảng viên và nhân dân cũng phải diễn ra không ngừng, giáo dục lại, giáo dục thêm sau mỗi lần đại hội.

Ngày nay, những tiêu chí phẩm chất đạo đức trong Đảng và trong xã hội cũng không phải xây dựng một lần là xong mà cũng phải trải quan một quá trình hoàn chỉnh dần dần. Từ những tiêu chí của đạo đức cộng sản chủ nghĩa hình thành trong một xã hội theo cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, chúng ta đang phải điều chỉnh, bổ sung để xây dựng những tiêu chí đạo đức của một xã hội XHCN đang hình thành trong thời kỳ quá độ. Chúng ta còn phải kết hợp những tiêu chí đạo đức XHCN phổ biến với những tinh hoa truyền thống văn hóa và đạo đức Việt Nam để xây dựng một nền đạo đức tiến bộ, tiên tiến phù hợp với tâm hồn Việt Nam, dễ dàng đâm hoa kết trái trong môi trường văn hóa tinh thần Việt Nam. Đó là một quá trình phát triển phức tạp, trong sự tác động qua lại của lý luận và thực tiễn, diễn ra trong kiến trúc thượng tầng, trong sự vận động của đời sống xã hội nói chung và trong đời sống của Đảng nói riêng, chính vì vậy mà việc xây dựng đạo đức của người cán bộ, đảng viên, của nhân dân cũng phải là một quá trình không ngừng giáo dục đi giáo dục lại, luôn luôn có những yêu cầu nội dung mới mẻ, phản ánh những biến đổi mới mẻ trong đời sống kinh tế và văn hóa.

Cuộc khủng hoảng và đổ vỡ của CNXH hiện thực theo mô hình tập trung quan liêu bao cấp trong phạm vi thế giới cũng như ở nước ta, đặc biệt là sự sụp đổ của Liên Xô và các nước XHCN ở Đông Âu tác động mạnh mẽ đến niền tin của quần chúng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và CNXH. Thêm vào đó, trào lưu hư vô chủ nghĩa hết sức phản động do bọn cơ hội xét lại ở Liên Xô (trước đây) đã bôi đen hoàn toàn quá khứ của CNXH hiện thực, làm rối loạn khả năng phân biệt đúng sai. Trào lưu đó cũng xâm nhập vào nước ta và đời sống tinh thần của xã hội ta cũng có phần nhiễm nọc độc hư vô chủ nghĩa, có xu hướng phê phán một chiều, phủ định quá khứ dân tộc. Đường lối đổimới của Đảng ta đi vào thực tiễn cuộc sống đã có những thành tựu rất phấn khởi và Đảng ta đã có những tổng kết lý luận quan trọng về mục tiêu và con đường đi lên CNXH ở nước ta. Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng, còn nhiều vấn đề thực tiễn phức tạp còn chưa được lý luận giải thích rõ ràng, có tính thuyết phục cao để tạo ra một sự thống nhất tư tưởng - lý luận cao trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Ngày nay, chủ nghĩa Mác - Lênin phải được bảo vệ và phát triển, khắc phục được triệt để chủ nghĩa giáo điều, bảo thủ, nhất là chủ nghĩa cơ hội, xét lại. Việc tìm tòi và kết luận về lý luận là công việc khoa học nghiêm túc, cần có sự thận trọng, cần thời gian để đủ thực tiễn khảo nghiệm mà không thể vội và võ đoán, như tình trạng tồn tại đồng thời nhiều quan điểm lý luận trái ngược nhau trên những vấn đề trực tiếp liên quan đến quán triệt và chấp hành đường lối của Đảng như hiện nay là một khó khăn trở ngại lớn cho công tác tư tưởng, cho sự thống nhất ý chí và hành động. Những quan điểm lý luận đối lập nhau nếu để tự do truyền bá sẽ tạo ra một sự hỗn loạn trong chính trị - tư tưởng và trên thực tế ít nhiều dẫn đến một khoảng chân không tư tưởng, có lợi cho các thế lực thù địch. Vì vậy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong khi nghiêm túc và thận trọng nghiên cứu phát triển lý luận, công tác tư tưởng trong Đảng và trong xã hội cần rất coi trọng quán triệt trong cán bộ, đảng viên và nhân dân những định hướng tư tưởng lớn dựa trên các văn kiện nghị quyết của Đảng, phù hợp với cục diện đấu tranh tư tưởng từng thời kỳ để đạt tới một cơ sở thống nhất ý chí tương đối trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Lâu nay, trong giáo dục chính trị - tư tưởng tại chức hay tại trường, chúng ta thường trình bày các vấn đề bắt đầu từ nguyên lý, từ quan điểm rồi đi đến vận dụng và chứng minh trong thực tiễn cách mạng, trong xã hội. Cách làm đó có mặt tốt, phù hợp với phương pháp trừu tượng khoa học đến trực quan sinh động như Mác đã trình bày trong học thuyết của mình. Nhưng khi một số không ít quần chúng, cán bộ, đảng viên đã có sự dao động và giảm sút nhất định lòng dân với lý luận và đường lối thì cần phải tìm ra những con đường mới hấp dẫn hơn để đưa ý thức cán bộ, đảng viên và quần chúng tiếp cận các chân lý khoa học, để các chân lý đó có sức lôi cuốn cán bộ, đảng viên và quần chúng. Có thể đi một con đường bắt đầu từ những vấn đề chính trị thực tiễn nóng hổi rồi qua nhiều khâu trung gian của nhận thức cảm tính mới đi đến lý luận khoa học.

Hiện nay, trong việc giáo dục, củng cố chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nâng cao giác ngộ chính trị của cán bộ, đảng viên và nhân dân chúng ta vẫn phải làm theo cách của Bác Hồ. Đó là con đường từ giác ngộ chủ nghĩa yêu nước lên giác ngộ CNXH. Dường như đang có một ý nghĩ cho rằng, trong giai đoạn mới, khi đã giải phóng toàn toàn dân tộc và đất nước đã thống nhất, ngọn cờ yêu nước không còn đóng vai trò quan trọng như trong chiến tranh, việc giương cao đồng thời ngọn cờ yêu nước không còn được chú trọng nhiều như trước. Đó là một nhận thức sai lầm. Cần phải khẳng định rằng, ngày nay việc giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và CNXH vẫn là nội dung cốt lõi trong công tác tư tưởng; tuy rằng nội dung cụ thể của chúng đã có những thay đổi và phát triển.

Chủ nghĩa yêu nước là một tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của dân tộc ta. Sở dĩ cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác là vì Đảng ta đã biết kết hợp tài tình phong trào yêu nước của nhân dân ta với lý tưởng XHCN. Sở dĩ quân đội ta hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong các cuộc chiến tranh trước đây và làm tốt nghĩa vụ quốc tế cao cả của mình là do đã phát huy được cao độ chủ nghĩa yêu nước, lòng trung thành vô hạn với sự nghiệp đấu tranh vì độc lập, tự do và CNXH của nhân dân ta.

Ngày nay, nội dung chủ yếu của yêu nước là phải chiến thắng nghèo nàn và lạc hậu, công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, phải chiến thắng thủ đoạn “diễn biến hòa bình” kết hợp bạo loạn lật đổ và các thủ đoạn khác của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch. Như vậy nội dung của chủ nghĩa yêu nước ngày nay vừa phải tiếp tục chống chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch để bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc; đồng thời, yêu nước ngày nay nhất thiết phải xây dựng đất nước, phải đánh thắng cả giặc đói, giặc dốt, “giặc nội xâm”; làm cho dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Xây dựng được một đất nước và dân tộc như vậy chính là xây dựng CNXH. Chính xuất phát từ lòng yêu nước, người ta sẽ đi đến phải trả lời các câu hỏi làm thế nào để yêu nước, làm thế nào để dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Người ta sẽ đi đến cốt lõi của cuộc tranh luận; các con đường yêu nước, và con đường XHCN sẽ xuất hiện cuối cùng như một đòi hỏi khách quan của lịch sử, một con đường duy nhất đúng ở Việt Nam. Công tác tư tưởng, lý luận phải biết nắm bắt lấy vấn đề cốt tử này, biết vun đắp và khơi dậy tiềm năng tinh thần vô tận này trong cán bộ, đảng viên. Xác định được vấn đề này thì mọi vấn đề khác sẽ được giải quyết, sẽ xây dựng được phẩm chất đạo đức cách mạng, khắc phục được lề thói thực dụng, chủ nghĩa cá nhân cực đoan trong một bộ phận cán bộ, đảng viên./.