PHÊ PHÁN QUAN ĐIỂM ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC CÓ THỂ LÃNH ĐẠO THAY THẾ GIAI CẤP CÔNG NHÂN

Gió biển

 

Không ai có thể phủ nhận khi khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp thì trí thức có vai trò quan trọng, đó là điều đương nhiên. Ngay khi khoa học chưa trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, trí thức có vai trò quan trọng, nhưng từ đó tuyệt đối hóa vai trò của trí thức, hạ thấp vai trò của giai cấp công nhân là không đúng.

Về phương diện lý thuyết, thời nào trí thức cũng có vai trò quan trọng, song cần khẳng định lại rằng quyền lực ở bất kỳ thời đại nào cũng đều nằm trong tay giai cấp thống trị mà trước hết là giai cấp thống trị về kinh tế. Do vậy, với tư cách là một tầng lớp xã hội, trí thức không thể tách ra và lãnh đạo xã hội trong điều kiện xã hội có giai cấp và đấu tranh giai cấp. Trí thức lại càng không thể thay thế giai cấp công nhân là người lãnh đạo sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội bởi vì trong xã hội, trí thức là một tầng lớp xã hội không thuần nhất, thường bao gồm những người xuất thân từ các giai - tầng xã hội khác nhau. Trí thức chưa bao giờ là một giai cấp, không đại diện cho một phương thức sản xuất, không phải là lực lượng kinh tế, chính trị độc lập trước các giai - tầng xã hội khác. Hơn nữa, trí thức không có hệ tư tưởng độc lập, mà thường tiếp thu, chịu ảnh hưởng tư tưởng của các giai cấp mà họ phục vụ.

Về phương diện thực tiễn, mặc dù đa số những người lãnh đạo là trí thức, nhưng điều này không có nghĩa là trí thức lãnh đạo. Bởi lẽ, xét về phương thức lao động, thì cá nhân những người lãnh đạo và quản lý là trí thức, nhưng là trí thức đang phục vụ cho giai cấp nhất định. Ở nước ta, thực chất công việc của trí thức là hành động theo hệ tư tưởng và đường lối chính trị của giai cấp công nhân, đứng trên lập trường của giai cấp công nhân, họ không lấy tư cách là đại diện cho đội ngũ trí thức để lãnh đạo và quản lý xã hội. Do đó, quan điểm đội ngũ trí thức có thể lãnh đạo thay thế giai cấp công nhân là hoàn toàn không đúng cả về mặt lý luận và thực tiễn.