Chủ động bảo vệ chủ nghĩa Mác

Bảo vệ chủ nghĩa Mác là đấu tranh để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Cuộc đấu tranh đó, đòi hỏi phải được tiến hành chủ động, đồng bộ, bằng nhiều giải pháp phù hợp.

Chủ nghĩa Mác bao gồm ba bộ phận hợp thành: Triết học, Kinh tế chính trị học và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Kế thừa và phát triển sáng tạo những thành tựu tư tưởng của loài người về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội¹, được bổ sung bằng thực tiễn của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, chủ nghĩa Mác xuất hiện trên vũ đài chính trị thế giới với tư cách là một học thuyết khoa học, cách mạng và nhân văn, chứ không phải là sản phẩm của “sự tư biện chủ quan”, hay xuất phát từ “những ảo giác”, như những kẻ chống cộng xuyên tạc.

Bằng hai phát kiến vĩ đại: chủ nghĩa duy vật lịch sử và học thuyết giá trị thặng dư, chủ nghĩa Mác đã làm cho lý luận chủ nghĩa xã hội từ không tưởng trở thành khoa học. Với hạt nhân là phép biện chứng duy vật, chủ nghĩa Mác đã lý giải một cách khoa học và sâu sắc quy luật vận động, phát triển của xã hội loài người; khẳng định sự thay thế chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa cộng sản là xu thế tất yếu; đồng thời, phát hiện ra sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh để hiện thực hóa xu thế đó. Với bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn, chủ nghĩa Mác đã trang bị cho giai cấp vô sản, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới vũ khí tư tưởng, lý luận sắc bén để đấu tranh xóa bỏ sự thống trị của chế độ tư bản chủ nghĩa, tiến lên xây dựng một chế độ xã hội do nhân dân lao động làm chủ. Dưới ánh sáng dẫn đường của chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa xã hội hiện thực trong thế kỷ XX, khởi đầu từ Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga, sau đó là sự ra đời hàng loạt các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, châu Á, châu Mỹ và phong trào giải phóng dân tộc theo xu hướng xã hội chủ nghĩa, đã làm thay đổi bộ mặt của thế giới đương đại, chấm dứt sự độc quyền thống trị của chủ nghĩa tư bản trên trái đất.

Từ khi xuất hiện đến nay, chủ nghĩa Mác liên tục phải đấu tranh với sự phê phán, phủ nhận, xuyên tạc dưới nhiều hình thức của các thế lực chống cộng và của mọi khuynh hướng tư tưởng, lý luận phi xã hội chủ nghĩa; bởi, chủ nghĩa Mác đụng chạm đến một tín điều bất khả xâm phạm của giai cấp tư sản là chế độ tư hữu. Cũng qua quá trình đấu tranh đó, chủ nghĩa Mác khẳng định bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của mình; trở thành nền tảng tư tưởng của các đảng cộng sản và công nhân chân chính trong cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và giải phóng con người khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, bất công.

Cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận nhằm bảo vệ chủ nghĩa Mác không chỉ là tất yếu mà còn trở nên cấp bách trong điều kiện hiện nay; nhất là khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, chủ nghĩa đế quốc ráo riết thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, chống phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở những nước còn lại, mà Việt Nam là một trọng điểm. Để thực hiện chiến lược đó, họ sử dụng bộ máy thông tin tuyên truyền khổng lồ gồm hàng chục đài phát thanh, hàng trăm tạp chí và tờ báo để xuyên tạc bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn, cũng như sức sống của chủ nghĩa Mác. Họ cho rằng: “Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới tan rã vào cuối thế kỷ XX đã minh chứng cho sự cáo chung của chủ nghĩa Mác”(!) Vin vào một số khuyết điểm, sai lầm trong quá trình lãnh đạo cách mạng của các đảng cộng sản cầm quyền; sự tha hóa, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên cộng sản, họ cho rằng “Chủ nghĩa Mác là một giải pháp sai, độc hại” và  “Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin làm nền tảng tư tưởng là sai lầm”(!) Được sự hậu thuẫn của các thế lực phản động bên ngoài, các phần tử cơ hội chính trị, chống đối ở trong nước cũng ra sức tung hứng những luận điệu sai trái, hòng hạ bệ chủ nghĩa Mác, xóa bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng ta. Họ đòi xét lại những nguyên lý cơ bản có tính chất thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác, như: lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp, lý luận giá trị lao động, học thuyết giá trị thặng dư, học thuyết về hình thái kinh tế - xã hội,… với lý do: “Chủ nghĩa Mác ra đời từ cuối thế kỷ XIX, nên không còn phù hợp với bối cảnh toàn cầu hóa của thế kỷ XXI”(!) Từ đây, họ kêu gọi Đảng Cộng sản Việt Nam hãy “thoát khỏi cái vòng kim cô ý thức hệ” để chấp nhận đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập (!)

Đây là một thủ đoạn rất tinh vi, thâm độc của các thế lực thù địch, nhằm tạo ra khoảng trống ý thức hệ trong cán bộ, đảng viên của Đảng, cũng như trong toàn xã hội, để từ đó thúc đẩy quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong Đảng và trong xã hội, tiến tới làm tan rã Đảng Cộng sản, đưa đất nước đi theo quỹ đạo tư bản chủ nghĩa. Đáng tiếc là, trước những thủ đoạn đó cùng với những tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và nhân dân ta đã tin vào những luận điệu sai trái nói trên, để từ sự dao động về tư tưởng, mà tích cực cổ súy cho những luận điệu chống đối.

Trước tình hình ấy, cần “chủ động tiến công, triển khai có hiệu quả cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, làm thất bại chiến lược “Diễn biến hòa bình”, âm mưu bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch”². Đồng thời, phải “triển khai đồng bộ, chủ động cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, phản bác các luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, vu cáo, chống phá Đảng, Nhà nước ta…”³. Để thực hiện các chủ trương trên, Ban Bí thư đã lập ra một số ban chỉ đạo làm đầu mối chỉ đạo cuộc đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch trên từng lĩnh vực.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận những năm qua đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc; bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và công cuộc đổi mới. Tuy nhiên, “Chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận chưa cao. Chậm khắc phục có hiệu quả những hạn chế của công tác tư tưởng như thiếu sắc bén, chưa thuyết phục. Đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” còn bị động, hiệu quả chưa cao. Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới”⁴. Trong thực tiễn, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng còn chung chung, sáo mòn, thiếu chiều sâu và tính bền vững, làm cho “tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn”⁵. Một bộ phận cán bộ, đảng viên do hạn chế về trình độ lý luận và bản lĩnh chính trị tỏ ra lúng túng, không đủ khả năng phân tích, phê phán các quan điểm sai trái để định hướng tư tưởng cho chính mình và cho quần chúng; một số khác lại né tránh đấu tranh. Sau 30 năm đổi mới đất nước, “Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận còn bất cập, chưa làm rõ được một số vấn đề đặt ra trong quá trình đổi mới để định hướng trong thực tiễn, cung cấp cơ sở khoa học cho hoạch định đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước”⁶. Hoạt động nghiên cứu cơ bản các bộ môn lý luận Mác – Lê-nin chưa có nhiều đóng góp xứng đáng để cùng toàn Đảng giải đáp kịp thời những vấn đề lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong điều kiện mới, v.v. Vì thế, công tác này chưa đáp ứng được yêu cầu cao của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Những hạn chế đó, có nguyên nhân khách quan từ sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới và từ nhiều vấn đề mới nảy sinh trong công cuộc đổi mới chưa đủ thời gian để tổng kết và khái quát thành lý luận. Song, một trong những nguyên nhân chủ quan là do chúng ta chưa thật chủ động đấu tranh; trong nhiều trường hợp, việc đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch còn thụ động, phê phán theo kiểu áp đặt, nên thiếu tính thuyết phục. Bởi vậy, một vấn đề vừa cơ bản, lâu dài và vừa cấp bách hiện nay trong công tác tư tưởng, lý luận là kết hợp chặt chẽ các biện pháp “xây” và “chống”; trong đó, phải hết sức chủ động đấu tranh chống lại âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch hòng phủ nhận bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác.

Để bảo vệ chủ nghĩa Mác trong thời gian tới, phải chủ động triển khai đồng bộ nhiều nội dung, giải pháp; trong đó, tập trung vào một số vấn đề sau:

Một là, các cơ quan, đơn vị, tổ chức đảng trong toàn bộ hệ thống chính trị cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng liên quan đến công tác tư tưởng, lý luận và đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa; trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) “Về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới”, Chỉ thị 34, ngày 25-6-2009 của Ban Bí thư “Về tăng cường cuộc đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa”, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Trên cơ sở đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mọi cán bộ, đảng viên, nhất là trong các cơ quan nghiên cứu, các học viện, nhà trường và các phóng viên, biên tập viên của các cơ quan báo chí đối với nhiệm vụ đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác. Các cơ quan, đơn vị, tổ chức cần thống nhất nhận thức về vị trí, vai trò của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận hiện nay là đấu tranh bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng; củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong xã hội; tăng cường khả năng “miễn dịch” cho cán bộ, đảng viên, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Hai là, cần coi trọng hơn nữa công tác nghiên cứu cơ bản các môn lý luận Mác – Lê-nin trong các nhà trường, các trung tâm nghiên cứu, để việc đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch có chỗ dựa vững chắc về lý luận và tăng sức thuyết phục. Các hoạt động nghiên cứu cơ bản cần làm rõ trong chủ nghĩa Mác – Lê-nin những luận điểm còn giữ nguyên giá trị, những luận điểm cần nhận thức lại cho đúng và những luận điểm cần phát triển cho phù hợp với bối cảnh lịch sử mới. Trong đó, tập trung vào những vấn đề lý luận đang nổi cộm, những vấn đề lý luận và thực tiễn chưa có sự trùng khớp và đó cũng là những vấn đề bức xúc mà thực tiễn công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đang đặt ra. Đồng thời, chống lại các khuynh hướng đối lập tư tưởng Hồ Chí Minh với chủ nghĩa Mác – Lê-nin, hòng phủ nhận vai trò của cả chủ nghĩa Mác – Lê-nin lẫn tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam.

Ba là, tích cực đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, bồi dưỡng lý luận Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trước hết trong hệ thống nhà trường, cho đội ngũ cán bộ chủ chốt; đảm bảo việc học tập các bộ môn Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh được tiến hành một cách thực chất, để người học nắm được bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn trong những nguyên lý cơ bản, làm cơ sở xem xét, phân tích, đánh giá các vấn đề chính trị, xã hội diễn ra trong đời sống hiện thực. Do vậy, cấp ủy các cấp cần thực hiện nghiêm túc “kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hằng năm đối với cán bộ, đảng viên gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp với từng đối tượng, từng cấp, từng ngành, từng địa phương”⁷. Quá trình giảng dạy, cần kết hợp làm sáng tỏ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh với sự vận dụng sáng tạo của Đảng ta trong quá trình lãnh đạo cách mạng; tăng cường đối thoại, tránh áp đặt một chiều.

Bốn là, không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo 94 các cấp. Theo đó, các ban chỉ đạo cần chủ động củng cố, kiện toàn thành phần và nâng cao trách nhiệm của các thành viên ban chỉ đạo; tích cực, chủ động duy trì hoạt động đấu tranh, nhất là đấu tranh trên không gian mạng. Ban Chỉ đạo Trung ương 94 cần thường xuyên kiểm tra các ban chỉ đạo cấp dưới về tổ chức thực hiện đấu tranh tư tưởng, lý luận trên cả hai phương diện “xây” và “chống”; có cơ chế cung cấp thông tin và định hướng kịp thời cho các ban chỉ đạo cấp dưới và các cơ quan báo chí trước những vấn đề “nóng” mà xã hội quan tâm.

Năm là, coi trọng xây dựng lực lượng nòng cốt để chủ động đấu tranh bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tập trung vào đội ngũ cán bộ nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn; cán bộ hoạt động trên các lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa, nghệ thuật. Theo đó, cần lựa chọn những cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ lý luận chính trị và khả năng diễn đạt các vấn đề cần đấu tranh,… để động viên, khích lệ họ chủ động tham gia đấu tranh chống các quan điểm sai trái, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Để phát huy vai trò của lực lượng này, phải có cơ chế cung cấp thông tin kịp thời, phương tiện tác nghiệp phù hợp và có những chính sách hợp lý.

Tiến hành đồng bộ các giải pháp nói trên, cùng với thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa trong thực tiễn sẽ là phương thức bảo vệ có hiệu quả bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác trong bối cảnh hiện nay.

NGUYỄN NGỌC HỒI
____________

1 - Gồm: Thuyết Tiến hóa của Đác-Uyn, Triết học cổ điển Đức, Kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh và Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp.

2 - ĐCSVN - Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, Nxb. CTQG, H. 2002, tr. 137.

3 - Sđd, tr. 45.

4 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 192 -193.

5 - ĐCSVN - Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr.22.

6 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 67.

7 - ĐCSVN - Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 36-37.

Theo Tạp chí QPTD