Bà Vĩnh Thụy - Cựu Hoàng Hậu Nam Phương

Sáng ngày 7/8/1945 trong lúc chờ đợi để trao ấn kiếm của Vua Bảo Đại - vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn (đã thoái vị ngày 30/8/1945) cho chính quyền Cách mạng, Hoàng Hậu Nam Phương đã tự nguyện sai người mang chiếc mũ Cửu Phượng có đính 9 con phượng bằng vàng của Hoàng Hậu ra nhờ ông Phạm Khắc Hoè giao nộp cho chính quyền Cách mạng.

Sau thời gian đó, bà Nam Phương được tin quân đội Pháp trở lại khôi phục chế độ thuộc địa ở nước ta, bà rất đau lòng. Với tư cách một cựu Hoàng Hậu, một phụ nữ của nước Việt Nam độc lập, bà đã viết một thông điệp gửi bạn bè phụ nữ trên thế giới, kêu gọi đấu tranh chống thực dân Pháp tái chiếm Nam bộ. Toàn văn bản thông điệp như sau:

“Nước Việt Nam đã được giải phóng khỏi ách nô lệ của Đế quốc Pháp và Nhật Bản”.

Khi thoái vị, chồng tôi, Cựu hoàng Bảo Đại, đã tuyên bố: “Thà làm dân một nước độc lập còn hơn làm vua một nước nô lệ”. Bản thân tôi, cũng đã từ bỏ không thương tiếc những đặc quyền của một bà hoàng hậu, đoàn kết cùng chị em phụ nữ để giúp gìn giữ nền độc lập thiêng liêng của nước nhà.

Trong giờ phút này máu đang chảy trên đất Nam bộ, cái nôi thời thơ ấu của tôi. Biết bao sinh linh đã bị thiêu đốt bởi lòng tham đầy tội ác của một số thực dân Pháp được hậu thuẫn bởi một số quân Anh hành động đi ngược lại huấn thị của đồng minh.

Tôi kêu gọi tất cả những ai đã đau khổ vì những tội ác gây nên bởi cuộc Đại chiến mới rồi hãy hành động để chấm dứt sự hung bạo không có tên gọi đang hoành hành trên đất nước tôi.

Thay mặt cho mười ba triệu phụ nữ Việt Nam, tôi thỉnh cầu tất cả những thân hữu của tôi, bạn bè của nước Việt Nam, hãy bênh vực cho tự do.

Đòi hỏi các chính phủ của quý vị can thiệp nhằm thiết lập một nền hoà bình chân chính công minh, là quý vị đã tuân theo các trách nhiệm khẩn cấp của con người, và đón nhận lòng biết ơn toàn vẹn của tất cả đồng bào chúng tôi.

Bà Vĩnh Thụy - Cựu Hoàng Hậu Nam Phương".
------------ ------------ --------------
Theo Phạm Khắc Hòe, từ triều đình Huế đến chiến khu Việt Bắc.