EVFTA và EVIPA - đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp Việt Nam và EU

Một số cá nhân ở trong và ngoài Việt Nam tự nhận là "nhà hoạt động" đã ráo riết vận động nhằm ngăn cản việc ký kết các Hiệp định EVFTA và EVIPA. Nhưng họ đã thất bại vì đã đưa ra lập luận phi lý và phi nhân tính. Họ đòi việc ký kết phải gắn với "dân chủ, nhân quyền" song lại tìm cách ngăn cản sự phát triển nền sản xuất và quan hệ giao thương giữa Việt Nam với thế giới - một yếu tố quan trọng tạo cơ sở để thực thi nhân quyền.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chứng kiến ký Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. (Ảnh: TTXVN)

Ngày 30/6/2019, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) đã được ký kết tại Hà Nội. Ðây là một sự kiện quan trọng không chỉ đối với Việt Nam, mà còn đối với cả EU, vì tạo cơ sở để quan hệ kinh tế giữa hai bên có thể phát triển hiệu quả theo cả chiều rộng và chiều sâu.

Thực tế này cũng là câu trả lời đầy thuyết phục trước những hành vi chống phá, xuyên tạc của các tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí đối với Việt Nam về sự kiện nêu trên.

Ngay sau khi lễ ký kết chính thức Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) diễn ra tại Hà Nội, ngày 30/6/2019, chương trình thời sự Ðài truyền hình Nhà nước Ðức (ZDF) đã đưa tin về sự kiện.

Cùng ngày, trang mạng Truyền hình n-tv (thành viên của tập đoàn truyền thông khổng lồ Mediengruppe RTL Deutschland) đăng bài "Các hiệp định thương mại giữa EU và Việt Nam - một cột mốc thực sự", trong đó có đoạn: "EU đang nói về sự thúc đẩy xuất khẩu của EU với quốc gia Ðông - Nam Á có nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng. Tại Hà Nội, với sự có mặt của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, bà C.Malmström - Cao ủy Thương mại EU ông S.Oprea - Chủ tịch Hội đồng Thương mại EU và đại diện Việt Nam đã ký kết hai hiệp định thương mại quan trọng là EVFTA và EVIPA. Sau lễ ký, bà C. Malmström coi đó là "cột mốc thực sự",... và khẳng định: "Ðây là thỏa thuận thương mại tự do đầy tham vọng mà EU ký kết với một quốc gia đang phát triển".

Tờ Thương mại (Handelblatt) viết: "Bộ trưởng Kinh tế Liên bang ông P.Altmaier đã coi Hiệp định là dấu hiệu quan trọng về thương mại dựa trên luật lệ chống lại chủ nghĩa bảo hộ". Ông V.Treier - Giám đốc ngoại thương Phòng Thương mại và Công nghiệp Ðức (DIHK) cho rằng: "Ðiều quan trọng là EU và Việt Nam đã thống nhất các quy tắc rất tham vọng và các tiêu chuẩn cao, đặc biệt về tính bền vững. Ðối với nền kinh tế Ðức, thỏa thuận này là một động lực đáng kể".

Trong khi đó, trang mạng của Bộ Số hóa và Phân bố kinh tế Cộng hòa Áo bình luận: "Chính sách đầu tư và thương mại tích cực là động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế của một nền kinh tế mở như Áo. Sự thịnh vượng từ thương mại tự do và hoạt động đầu tư xuyên biên giới có thể đem lại lợi ích cho mọi tầng lớp xã hội...

Từ năm 2008 tới năm 2018, khối lượng thương mại song phương giữa Áo và Việt Nam đã tăng hơn 200%, và năm 2018 lên tới 1.046 triệu Euro. Khối lượng dịch vụ song phương tăng 372%, từ 22 triệu Euro lên 104 triệu Euro trong giai đoạn 2011-2018. Hiện gần 40 công ty Áo có chi nhánh ở Việt Nam. Với ký kết này, Việt Nam đã đặt nền tảng trở thành trung tâm sản xuất ở Ðông - Nam Á, và sẽ trở nên hấp dẫn khi trở thành chi nhánh hoặc nơi tìm nguồn cung ứng nhờ vào việc tiếp cận dễ dàng hơn với EU và ASEAN".

Tờ Thế giới trẻ (Junge Welt) ở Berlin đăng bài viết từ góc nhìn về lịch sử phát triển của Việt Nam trong thời cận đại: "CHXHCN Việt Nam muốn sử dụng thỏa thuận này để củng cố vị thế của mình trong nền kinh tế toàn cầu, mở ra các khoản đầu tư nước ngoài mới, tiếp cận các thị trường mới. Trong những năm qua, một loạt thỏa thuận tương tự đã được ký kết, nhưng không phải lúc nào cũng là đối tác ngang tầm. Bà Cao ủy Thương mại C.Malmström đặc biệt hài lòng rằng các hiệp định "bảo đảm mức độ bảo vệ đầu tư cao thông qua một định nghĩa rõ ràng về tiêu chuẩn"...

Nền kinh tế của quốc gia Ðông - Nam Á này có thể sẽ tăng trưởng nhanh chóng. Năm 2018, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng tới 7,08%. Các chuyên gia EU kỳ vọng tỷ lệ này sẽ tăng lên 15% trong dài hạn. Ðất nước này đã trở thành một địa điểm sản xuất quan trọng cho các thiết bị điện, điện tử, dệt may cho thị trường EU và thế giới. Ngược lại, với gần 100 triệu dân, đây là thị trường được tìm kiếm cho các công ty ở EU. Sau Singapore, Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của EU từ ASEAN.

"Bộ ghi" cho đường dẫn tới thị trường vốn quốc tế của Việt Nam được sự bắt đầu từ chính sách Ðổi mới, với sự tham gia nhiều hơn của các doanh nghiệp tư nhân vào phát triển xã hội. Ðiều này được quyết định không chỉ sau sự sụp đổ của các nước XHCN ở Ðông Âu, mà được quyết định tại Ðại hội Ðảng lần thứ VI Ðảng Cộng sản Việt Nam năm 1986. Sau chiến thắng năm 1975, miền nam được giải phóng, đất nước thống nhất, Việt Nam phải giải quyết vấn đề phân cấp hệ thống ngân hàng, cho phép các tổ chức tài chính tư nhân hoạt động, và theo đuổi chính sách tài chính theo định hướng thị trường, mở đường cho việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Quyết định có tính chiến lược cho quá trình này đã và đang được theo đuổi dưới sự lãnh đạo của Ðảng Cộng sản Việt Nam, bảo đảm để Việt Nam không chịu áp lực từ các đối thủ của mình, cũng không đi theo con đường của các đảng cộng sản và công nhân Ðông Âu đã chuyển theo hướng xã hội dân chủ".

Với trang chủ gồm 12 ngôn ngữ, Euractiv là cổng thông tin chuyên thông tin và bình luận về các chủ đề liên quan EU. Bài viết về sự kiện ký hai hiệp định giữa EU và Việt Nam được thể hiện bằng ba ngôn ngữ (Anh, Pháp, Ðức) đã mô tả: Ðể tăng cường quan hệ thương mại đối với ASEAN, EU đang dựa vào những cuộc đàm phán song phương. Hai thỏa thuận với Việt Nam hiện đã hoàn tất, đây là gói thương mại tự do đầy tham vọng được EU ký kết với một quốc gia đang phát triển...

Ủy ban châu Âu bắt đầu đàm phán từ năm 2007 và một thỏa thuận với Singapore đã được ký kết vào năm 2017, và với Việt Nam năm 2019. Ðây là hiệp định thương mại tự do (FTA) "thế hệ mới" không chỉ giữ nguyên hiện trạng mà còn tạo ra số lượng lớn các ủy ban để trao đổi liên tục - được gọi là "thỏa thuận sống". Thỏa thuận đầu tiên thuộc loại này là với Hàn Quốc, hiệp định ký kết giữa EU và Nhật Bản cũng nằm trong số đó. Ngoài ra, loại hiệp định mới này phải bảo vệ các khoản đầu tư, như Tòa án EU quyết định năm 2017 là phải được các quốc gia thành viên nhất trí, vì chỉ thông qua các bộ phận của EU là không đủ.

Tuy nhiên, để thỏa thuận càng sớm càng tốt, EU đã đề xuất và triển khai một sáng kiến là chia thỏa thuận thành hai phần: một cho thương mại tự do, và một cho bảo hộ đầu tư. Trong khi phần bảo hộ đầu tư còn cần sự chấp thuận của các quốc gia thành viên, thì các công ty đã có thể bắt đầu quan hệ giao dịch.

Trong bối cảnh đó, DIHK đã chuẩn bị các thỏa thuận mới với các nước ASEAN. Như ông K.Kober - chuyên gia thuộc DIHK, đã nói với Euractiv: "Việc thực hiện thỏa thuận là rất quan trọng với nền kinh tế. Ở đây, mạng lưới của DIHK gia tăng các dịch vụ tư vấn, đặc biệt là trong lĩnh vực hải quan, để các công ty tận dụng các cơ hội mới mà hiệp định đã đưa ra".

4.804 công ty Ðức hiện đang xuất khẩu hàng hóa sang Việt Nam. Nhập khẩu vào EU từ Việt Nam chủ yếu là sản phẩm viễn thông, dệt may, thực phẩm. Trên thị trường Việt Nam, các công ty châu Âu chủ yếu bán hàng hóa trong các lĩnh vực kỹ thuật, vận tải, hóa chất, nông sản. Sau Singapore, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của châu Âu trong khu vực.

Tờ Báo miền Nam Ðức (Süddeutsche Zeitung) lại có cách đưa tin khá độc đáo. Minh họa cho bài báo đề cập sự kiện này là ảnh chụp một cô gái Việt Nam đang đóng gói thiếp chúc mừng lễ Giáng sinh để xuất khẩu, và viết: "Việt Nam và Lễ Giáng sinh có liên quan nhiều đến nhau cứ như là sự khác biệt của món ăn truyền thống của dân tộc Việt Nam là phở với món súp có viên bột trộn gan của vùng Bavaria. Những gì được biết tới ở châu Âu là đêm Giáng sinh, thì với hầu hết mọi người Việt Nam lại là một ngày làm việc bình thường, ngay cả khi nhiều chủ cửa hàng trang trí cửa hàng của họ rất hợp với mùa Giáng sinh. Có thể coi việc một cô gái trẻ tuổi Việt Nam đang đóng gói thiếp chúc mừng Giáng sinh là thí dụ cụ thể của toàn cầu hóa. Sau Singapore, Việt Nam trở thành đối tác thương mại quan trọng thứ hai ở Ðông - Nam Á đối với EU. Hàng hóa trị giá 37 tỷ Euro được chuyển đến châu Âu vào năm 2018, và tất nhiên không chỉ có thiếp Giáng sinh, mà còn là quần áo, điện thoại di động, các loại phụ tùng...

Trong tương lai, thương mại giữa hai khu vực kinh tế sẽ tiếp tục phát triển, và không chỉ nhà xuất khẩu, mà người tiêu dùng cũng được hưởng lợi".

Như đánh giá của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại lễ ký kết thì: "Việc chính thức ký hai Hiệp định quan trọng là EVFTA, EVIPA mở ra "chân trời mới" hợp tác rộng lớn, toàn diện và phát triển mạnh mẽ hơn của Việt Nam và EU, đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp hai bên. EVFTA là một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao, bảo đảm cân bằng lợi ích cho cả Việt Nam và EU".

Như đã thành thông lệ đối với bất kỳ thành quả trong nước và quốc tế nào của đất nước, ngay khi có thông tin EU và Việt Nam đồng ý khởi động đàm phán về các hiệp định nói trên, một số tổ chức và cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam đã tìm mọi cách xuyên tạc, cản trở quá trình đàm phán, trong đó có lời lẽ rất lạc lõng của một số người Việt ở Ðức. Trong thời gian dài, họ tổ chức thu chữ ký trên mạng để gửi cái gọi là "đơn thỉnh nguyện" tới Quốc hội Ðức.

Kết quả thu thập chữ ký được công bố cho thấy số người ủng hộ họ là rất ít ỏi, và rốt cuộc, giá trị của "đơn thỉnh nguyện" chỉ là con số "0"!

Một số bài báo ở khu vực sử dụng tiếng Ðức cho biết, một số cá nhân ở trong và ngoài Việt Nam tự nhận là "nhà hoạt động" đã ráo riết vận động nhằm ngăn cản việc ký kết các hiệp định. Nhưng họ đã thất bại vì đã đưa ra lập luận phi lý và phi nhân tính. Họ đòi việc ký kết phải gắn với "dân chủ, nhân quyền" song lại tìm cách ngăn cản sự phát triển nền sản xuất và quan hệ giao thương giữa Việt Nam với thế giới - một yếu tố quan trọng tạo cơ sở để thực thi nhân quyền. Họ tự nhận là "người yêu nước" nhưng lại không muốn Việt Nam thành công trong tiến trình hội nhập toàn diện và phát triển để cuộc sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng tốt đẹp hơn. Vì thế thất bại của họ là tất yếu không thể tránh khỏi./.

Hồ Ngọc Thắng (CHLB Đức)